مضرات غذاهای فراوری شده


 

غذاهای فراوری شده

غذاهای فوق فرآوری شده (UPF) همان فرمول‌های صنعتی مواد مشتق شده از غذا شامل؛ روغن‌ها، چربی‌ها، قندها، نشاسته، و پروتئین‌های ایزوله هستند که حاوی مقدار کمی غذای کامل هستند و اغلب با انواع طعم دهنده‌ها، رنگ‌ها، امولسیون کننده‌ها و سایر افزودنی‌های غذایی تهیه شده‌اند تا ضمن تقلید طعم و بافت غذاهای طبیعی، کیفیت نامطلوب محصولات را در لوای طعم خوشمزه‌‍‌شان پنهان کنند. این غذاها چگالی انرژی بالا و کیفیت غذایی پایینی دارند و عمدتاً غیرمغذی هستند، اما به دلیل وجود ترکیبات خوش طعم کننده، با استقبال زیادی مواجه می‌شوند.
 

غذاهای فراوری شده و سلامت

مطالعات زیادی نشان داده‌اند، غذاهای فرآوری شده در شیوع چاقی، بیماری‌های مزمن و مرگ و میر نقش دارند. هر چه مصرف غذاهای فراوری شده بیشتر و بیشتر می‌شود، شیوع چاقی نیز بالاتر می‌رود. انواع ساندویچ‌های پرچرب، چیپس سیب زمینی، نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، شیرینی‌ها و دسرها، غلات تصفیه شده، گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده، همگی در شیوع چاقی موثر هستند. علاوه بر این‌ها، باید مصرف پایین میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات که فیبر مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند و استفاده از افزودنی‌های غذایی مانند امولسیفایرها در بسیاری از غذاهای صنعتی و آماده و انواع آدامس‌ها را نیز باید به آن‌ها افزود. فشارخون بالا، سندرم متابولیک، افسردگی، دیابت نوع دو و برخی از سرطان‌ها در طرفداران این دسته از غذاها بیشتر دیده می‌شود.
غذاهای فوق‌فرآوری‌شده سبب کمتر شدن حس سیری، سریع غذا خوردن، بدتر شدن التهاب و کلسترول بالا و همچنین افزایش وزن می‌شوند. امولسیفایرهایی که در غذاهای فراوری شده وجود دارند، ممکن است ترکیبات میکروبیوم روده را تغییر بدهند، گلوکز خون ناشتا را بالا ببرند، باعث پرخوری، افزایش وزن و چاقی شوند و همچنین به کبد نیز آسیب بزنند.  


 

غذاهای فراوری شده و پیری

اما در کنار این مشکلات سلامتی که ذکر شد، محققان اسپانیایی در یک مطالعه نشان دادند که خوردن غذاهای بسیار فراوری شده، مانند میان وعده‌ها، غذاهای آماده، نوشیدنی‌ها و بسیاری از محصولات صنعتی که گفته می‌شود از ترکیبات غذایی استخراج شده‌اند، نشانگرهای DNA را کوتاه می‌کنند. طول تلومر (TL) یک نشانگر DNA است که نشان دهنده سن بیولوژیکی فرد است. تلومر از DNA محافظت می‌کند و به حفظ یکپارچگی و پایداری کروموزم کمک می‌کند. این نشانگر با شیوه زندگی مانند مصرف غذا، فعالیت بدنی و سیگار کشیدن و هم با عوامل ژنتیکی، تغییر می‌کند. کوتاه شدن طول تلومر می‌تواند به پیری زودرس منجر شود.  استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن، با کوتاه شدن تلومر ارتباط دارند.   
این مطالعه در سال 2020 توسط گروهی از محققان در اسپانیا و روی 886 نفر زن و مرد 57 تا 91 سال انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد، در افرادی که مصرف غذاهای فراوری شده بالا و بیش از سه وعده در روز داشتند، احتمال کوتاه شدن طول تلومرهایشان دو برابر بیش از افرادی بود که مصرف غذاهای فراوری شده بسیار کم بود. علاوه بر این، کسانی که بیشتر این غذاها را مصرف می‌کردند، بیشتر در معرض سابقه خانوادگی فشار خون و بیماری قلبی، دیابت و چربی خون بالا و چاقی و در عین حال افسردگی بودند. آن‌ها همچنین تمایل داشتند بین وعده‌های غذایی بیشتر میان وعده بخورند و چربی، سدیم، فست فود و گوشت‌های فرآوری شده بیشتری مصرف کنند.


 
 
نتیجه آنکه؛
مصرف غذاهای فراوری شده در دنیای پرسرعت امروز به ویژه در شهرهای بزرگ و صنعتی شاید امری محال باشد، اما دانستن مضرات این غذاها و تأثیری که بر سلامتی و طول عمر ما می‌گذارد، شاید بتواند به ما کمک کند تا به راحتی سرمایه زندگی و عمر پرارزش خود را به قیمت پایین شتاب گریزناپذیر دنیای صنعتی امروز نفروشیم.